Aukcje holenderskie

Link do animacji w wersji z audiodeskrypcją
 

Przed przeczytaniem poniższego tekstu należy zapoznać się z terminologią aukcyjną.

I. Aukcje holenderskie

Aukcja holenderska (ang. Dutch auction, clock auction lub descending price auction), zwana także aukcją zegarową lub mechaniczną, to rodzaj aukcji, która polega na odbywaniu licytacji w systemie zniżkowym. Licytacji towarzyszy wsteczne odliczanie zegara. Licytacja rozpoczyna się od ceny wysokiej, która jest sukcesywnie obniżana o wielkość przyjętego z góry postąpienia. Trwa to do momentu, aż któryś z licytantów zatrzyma mechanizm zegarowy i zdecyduje się na kupno płacąc cenę, przy której aukcja została przerwana. Licytant ten staje się zwycięzcą aukcji i kupuje określony towar bądź partię towaru.

Nazwa wywodzi się od aukcji wprowadzonych ok. 1600 roku na giełdach kwiatowych (tulipanów) w Holandii, gdzie stosowano taki system sprzedaży, który dawał gwarancję, że nietrwały towar, jakim są kwiaty cięte, w całości zostanie sprzedany. Ta technika aukcyjna stosowana jest np. w sprzedaży ryb w Izraelu lub tytoniu w Kanadzie. Ten typ aukcji stosowany jest również np. przez amerykański skarb państwa przy sprzedaży bonów skarbowych, lub przez niektóre serwisy do sprzedaży domen internetowych. Historyczne aukcje znane ze sprzedaży kwiatów w Niderlandach, były zamykane, gdy pierwszy z licytantów zaakceptował stopniowo obniżaną cenę okrzykiem „mine” – moje. W ich odmianie funkcjonującej w Anglii prawdopodobnie dopuszczano natychmiastowe podbicie ceny przez innego licytanta, wskutek czego aukcja zmieniała bieg i była kontynuowana według schematu podnoszenia ceny.

Aukcja holenderska obecnie w tradycyjnej formie, jest używana niezwykle rzadko. Cena nie jest już obniżana przez człowieka, lecz przez automatyczne zegary. Zostały one wynalezione w latach 70. XIX w., przez jednego z holenderskich producentów kalafiorów. Do chwili obecnej zegary aukcyjne przeszły metamorfozę, gdyż początkowo były mechanizmami elektrycznymi, natomiast teraz stosuje się systemy skomputeryzowane (elektroniczne). Zegar wyświetla m.in. takie dane jak kod nabywcy, lecz jego podstawową funkcją jest wyznaczanie ceny. Kupiec może zatrzymać zegar, gdy wskazywana cena jest dla niego akceptowalna, poprzez wciśnięcie specjalnego przycisku na urządzeniu do licytacji, na tzw. „stacji licytacyjnej”. Wygrywa licytację, gdy zrobi to najszybciej. Wtedy ma prawo do zadeklarowania ilości towaru, który chce kupić.[1]

Aukcja holenderska (czy też ogólnie aukcja) stanowi tradycyjnie metodę handlu dobrami o nieustalonej wartości, których cena jest niemal wyłącznie uzależniona od aktualnej relacji popytu i podaży na wybranym rynku. Oprócz pośrednictwa w handlu świeżymi, szybko psującymi się towarami, czyli na przykład: rybami, owocami, warzywami, tytoniem, kwiatami i roślinami, technika aukcji holenderskich znajduje również zastosowanie w handlu dziełami sztuki, antykami, manuskryptami, numizmatami, dobrami kolekcjonerskimi, dobrami luksusowymi oraz na rynku niektórych dóbr używanych. W przypadku tego rodzaju przedmiotów, (choćby np. ze względu na unikatowość) często trudno jest precyzyjnie określić ich wartość. Zazwyczaj operuje się pojęciem szacunkowej wyceny, a także tzw. estymacją. Zarówno szacunkową wycenę, jak i estymację podaje się zwykle w postaci zakresu cenowego (widełek cenowych). Aukcję holenderską można więc prowadzić w zakresie widełek cenowych ustalonych m.in. na podstawie wyceny i estymacji, obniżając stopniowo cenę obiektu wraz z upływem czasu.

Aukcja holenderska może też występować w wariancie wieloprzedmiotowym (ang. continuous Dutch auction). Wówczas pierwszy zwycięzca określa liczbę przedmiotów, jaką chce nabyć z wystawionej na sprzedaż puli. W przypadku jedynie częściowego wyczerpania puli przedmiotów aukcja jest wznawiana od poziomu cenowego, na którym ją wstrzymano.[2]

II. Aukcje holenderskie online

Aukcja holenderska online to aukcja oparta na koncepcji aukcji holenderskiej przeprowadzana w Internecie przy pomocy stworzonego do tego celu specjalnego oprogramowania – tzw. „platforma aukcyjna”. Przed rozpoczęciem aukcji holenderskiej online aukcjoner ustala dwie ceny: cenę minimalną oraz cenę wywoławczą, która przeważnie jest dużo wyższa od ceny minimalnej. Licytanci zazwyczaj znają tylko cenę wywoławczą. W trakcie trwania aukcji, cena wywoławcza jest sukcesywnie obniżana w miarę odliczania zegara (stąd również nazwa „aukcja zegarowa”). Odliczanie zegara ma charakter wsteczny. W aukcji holenderskiej online w roli aukcjonera podającego wysokość obniżonych stawek występuje oprogramowanie platformy aukcyjnej, które wyświetla cenę aktualną i automatycznie obniża ją wraz z upływem czasu.

Cena jest obniżana aż do chwili zaakceptowania jej przez pierwszego licytanta lub do momentu zakończenia aukcji, czyli osiągnięcia ceny minimalnej. Wraz z upływem czasu i spadkiem ceny, rośnie liczba zainteresowanych. Podczas aukcji licytantom towarzyszy niepewność wyboru momentu zaakceptowania ceny – czekanie na kolejne obniżenie ceny może oznaczać utratę przedmiotu na rzecz konkurenta. Każde kolejne obniżenie poziomu ceny zwiększa to ryzyko, lecz jednocześnie zwiększa też zysk – w postaci niższej ceny, jaką należy zapłacić za przedmiot. Warto zwrócić uwagę, że stosując technikę holenderską nabywcą może zostać tylko pierwsza osoba oferująca zakup. Problem, jaki stoi przed uczestnikiem aukcji, to określenie maksymalnej sumy, za jaką jest on skłonny kupić obiekt.

W obrocie internetowym mianem aukcji holenderskiej określa się czasami także szczególny typ aukcji, służący do symultanicznej sprzedaży wielu jednorodzajowych przedmiotów jednemu lub wielu zwycięzcom. Znajduje ona zastosowanie głównie w obrocie konsumenckim i powszechnym. Określenie „aukcja holenderska” jest w tym przypadku o tyle mylące, że tradycyjnie określa się ją aukcją jankeską (ang. yankee auction), a z przedstawioną powyżej aukcją holenderską, w znaczeniu ścisłym, nie ma ona nic wspólnego.[2]

III. Bezpieczeństwo w aukcjach holenderskich

Aukcja należy do mechanizmów kształtowania ceny. Cenę sprzedaży determinuje w niej podaż i popyt, zakładając istnienie konkurencji, dobrego poinformowania i racjonalnych zachowań. Wynik aukcji powinien być zatem rezultatem naturalnej sytuacji rynkowej. Prawidłowe zrealizowanie celu aukcji wymaga prawdziwej konkurencji między licytantami. Jednak wykorzystując bezpośrednią konkurencję między nimi i wytwarzając namacalną presję, postępowanie aukcyjne w formie aukcji tradycyjnej jest szczególnie podatne na wywieranie nań wpływu. Środki nakierowane na zmianę wyniku aukcji nie są obce tej instytucji, są równie stare jak ona sama, nie ominęły one również aukcji internetowych.[2]

Zaletą aukcji holenderskich online jest fakt, że są one znacznie bardziej bezpieczne i odporne na stosowanie nieuczciwych praktyk aukcyjnych. Licytanci są od siebie odseparowani, a informacje o ich poczynaniach nie są ujawniane, w związku z czym nie mogą oni wywierać wpływu na przebieg aukcji oraz na innych licytantów. Aukcjoner również nie ma możliwości wpływania ani manipulowania przebiegiem aukcji, jak może to mieć miejsce w aukcjach tradycyjnych, gdzie aukcjonerzy mogą np. sami podbijać cenę i tworzyć pozorne zainteresowanie daną aukcją. Poniżej podano kilka przykładów nieuczciwych praktyk aukcyjnych stosowanych w aukcjach angielskich oraz aukcjach internetowych, które nie mogą być użyte w aukcjach holenderskich online.

Praktyka shill bidding (od ang. shill – naganiacz)

polega na składaniu ofert pozornych, w celu sprowokowania rzeczywistych licytantów w dobrej wierze do dalszych postąpień, a co za tym idzie do doprowadzenia do sprzedaży, po jak najwyższej cenie.

Praktyka bid shielding (od ang. shield – tarcza)

polega na złożeniu wygórowanej oferty, mającej na celu odstraszenie innych potencjalnych licytantów, wygórowana oferta jest odwoływana na krótko przed zamknięciem aukcji. Stanowi ona rodzaj tarczy dla drugiej niższej oferty, która ma otrzymać przybicie, złożonej przez innego współdziałającego licytanta albo nawet przez tego samego licytanta, tyle że za pomocą innej tożsamości (innego konta).

Praktyka sniper bidding (od ang. sniper – snajper)

to praktyka stosowana w aukcjach internetowych – polega na składaniu ofert w ostatniej możliwej chwili przed zamknięciem aukcji po to, aby odebrać konkurencyjnym licytantom możliwość reakcji i podwyższenia swoich ofert. Odbywa się to za pomocą specjalnego oprogramowania, tzw. „snajpera aukcyjnego”, zewnętrznego względem platformy aukcyjnej, a udostępnianego przez wyspecjalizowane w tym zakresie podmioty.

Ponadto w przypadku aukcji holenderskich online funkcjonuje zabezpieczenie w postaci ceny minimalnej. Pomimo tego, że w czasie trwania aukcji holenderskiej cena ulega automatycznemu obniżeniu to aukcjoner nie ryzykuje sprzedaży przedmiotu za kwotę, która jest niewspółmierna do jego wartości, ponieważ zawsze określa on cenę minimalną czyli najniższą cenę za którą zgadza się sprzedać dany przedmiot.

IV. Zalety i wady aukcji holenderskich

Zalety aukcji holenderskich:

• Zasady aukcji holenderskich online są proste i przejrzyste – nabywcą danego przedmiotu zostaje licytant, który jako pierwszy zdecyduje się na zakup – za cenę, jaką dany przedmiot posiada w chwili zakupu – lub licytant, który złoży najwyższe zlecenie licytacji z limitem ceny.
• Jeśli towar jest wyjątkowo atrakcyjny, unikatowy, kolekcjonerski lub jest go niewiele, a licytantom zależy na jego posiadaniu, wówczas aukcje holenderskie sprawdzają się najlepiej. Szczególną przewagę techniki holenderskiej nad inni technikami aukcyjnymi widać wówczas, gdy licytant jest jeden lub gdy licytanci są skłonni do ryzyka.
• Technika tzw. „wolnych aukcji holenderskich” (ang. slow Dutch auctions) dobrze sprawdza się na rynku dóbr używanych i unikatowych. Podstawą tej techniki jest założenie, że licytanci są na ogół mniej cierpliwi niż aukcjoner. To właśnie ta technika jest stosowana w Clemens.
• Aukcje holenderskie online są bezpieczne i odporne na większość nieuczciwych praktyk aukcyjnych jakie mogą być stosowne w aukcjach tradycyjnych i internetowych. Szczegółowo zagadnienie to zostało omówione w punkcie III.
• Z punktu widzenia aukcjonera, zaletą aukcji holenderskich jest to, że gdy do aukcji angielskiej lub internetowej przystępuje tylko jeden licytant, wówczas kupuje on przedmiot za cenę wywoławczą (lub cenę minimalną), zaś w przypadku analogicznej sytuacji w aukcji holenderskiej online, ten sam licytant z dużym prawdopodobieństwem kupi ten sam przedmiot za cenę wyższą niż cena minimalna, ponieważ nie jest świadomy tego, że jest jedynym uczestnikiem tejże aukcji.

Wady aukcji holenderskich:

• Z punktu widzenia aukcjonera, głównym problemem jest obawa, że wszyscy licytanci wstrzymają się z zakupem do samego końca aukcji, kiedy cena będzie najniższa. Te obawy nie znajdują jednak potwierdzenia w praktyce. Większość badań na ten temat wykazała, że statystycznie aukcje holenderskie przeprowadzane w tej samej grupie licytantów i na tych samych przedmiotach dają identyczne lub bardzo podobne wyniki do aukcji tradycyjnych (angielskich). Niektóre badania wykazały nawet, że stosowanie techniki holenderskiej przynosi znacząco wyższe dochody niż w przypadku aukcji tradycyjnych.[4] Jeżeli więc przedmiot sprzedał się za cenę minimalną na aukcji holenderskiej, to przyczyny tego stanu rzeczy należy upatrywać nie tyle w samym wyborze techniki aukcyjnej, co w innych elementach, które mają wpływ na wynik aukcji.
• Problemem stojącym przed uczestnikiem aukcji holenderskiej jest waluacja, czyli określenie maksymalnej kwoty, za jaką jest on skłonny kupić obiekt. W aukcji holenderskiej w trakcie licytacji nie jest ujawniana żadna informacja dotycząca waluacji konkurentów ani informacja czy potencjalni konkurenci w ogóle istnieją.
• Problemem może być fakt, że wraz z upływem czasu i spadkiem ceny rośnie liczba zainteresowanych aukcją. Wymagana jest zatem wzmożona uwaga licytantów, konieczność czekania, obserwacja aukcji oraz szybkość podejmowania decyzji. W Clemens ten problem został rozwiązany poprzez umożliwienie licytantom złożenia zlecenia z limitem.
• Wadą aukcji holenderskich jest to, że są one mniej znane i mniej rozpowszechnione niż aukcje klasyczne.

V. Aukcje holenderskie w Clemens

System aukcyjny stosowany w Clemens jest autorskim rozwiązaniem opartym na koncepcji aukcji holenderskich online. Aukcje odbywają się w sposób automatyczny w Internecie, a licytacja możliwa jest tylko za pomocą platformy internetowej Clemens oraz aplikacji mobilnych Clemens.

1. Przygotowanie aukcji

Aukcja obejmuje pojedynczy obiekt. Przygotowaniem aukcji holenderskiej zajmuje się sprzedawca, tzw. „aukcjoner”. Aukcjoner obowiązany jest szczegółowo opisać ofertę sprzedaży przedmiotu objętego daną aukcją holenderską. Po dokonaniu wyceny i estymacji ceny sprzedaży dla danego przedmiotu przez aukcjonera, ustala on na tej podstawie przedział cenowy w postaci „widełek cenowych”. Aukcja holenderska prowadzona jest w obrębie tych widełek – zawsze od ceny wyższej (wywoławczej) do ceny niższej (minimalnej). Cena w aukcji powinna być kwotą brutto i zawierać w sobie wszystkie opłaty i prowizje aukcjonera poza ewentualnymi kosztami przesyłki. Aukcjoner po wprowadzeniu opisu przedmiotu i ustaleniu trybu aukcji, cen i czasu trwania aukcji zleca publikację aukcji. Aukcja trafia wówczas do odpowiedniego Moderatora, który dokonuje weryfikacji oferty i podejmuje decyzje dot. publikacji. Po pozytywnej weryfikacji przez Moderatora, aukcja ukazuje się w serwisie. Jeżeli w momencie publikacji czas rozpoczęcia aukcji jest określony w przyszłości, to aukcja trafia na listę aukcji planowanych..

2. Wybór trybu aukcji

Aukcje holenderskie w Clemens mogą być prowadzone w dwóch trybach: z jawną albo z ukrytą ceną minimalną. W przypadku aukcji holenderskiej z jawną ceną minimalną licytanci znają cenę minimalną i czas zakończenia aukcji. Na stronie takiej aukcji znajduje się zegar odliczający czas pozostały do planowego zakończenia aukcji oraz drugi zegar pokazujący czas pozostały do najbliższego obniżenia ceny. Na stronie aukcji umieszczony jest również pasek postępu aukcji z zaznaczonymi cenami: wywoławczą, minimalną oraz z ceną aktualną, która jest obniżana co godzinę. W przypadku aukcji holenderskiej z ukrytą ceną minimalną, licytanci nie znają ceny minimalnej ani czasu zakończenia aukcji. Na stronie takiej aukcji znajduje się jedynie zegar pokazujący czas pozostały do najbliższego obniżenia ceny. Wybór trybu aukcji należy do aukcjonera. W przypadku aukcji z ukrytą ceną minimalną i ukrytym czasem zakończenia aukcji licytanci pozostają pod presją konkurencji a także świadomości, że aukcja może zakończyć się w każdej chwili. Licytanci mogą jednak łatwiej przeoczyć moment zakończenia takiej aukcji. W przypadku aukcji z jawną ceną minimalną i jawnym czasem zakończenia aukcji występuje jedynie presja konkurencji, ale licytantom trudniej jest przeoczyć moment zakończenia takiej aukcji.

3. Określenie czasu trwania aukcji

Na platformie Clemens każda aukcja holenderska musi mieć ściśle oznaczony czas trwania (ang. time-interval auction). O czasie trwania aukcji decyduje aukcjoner poprzez określenie czasu rozpoczęcia i czasu zakończenia aukcji. Czas zakończenia aukcji może być informacją podaną jawnie na stronie aukcji lub ukrytą w zależności od trybu aukcji wybranego przez aukcjonera. Aukcja nie może trwać krócej niż jedną dobę i dłużej niż 62 dni. Czas rozpoczęcia aukcji może być określony w przyszłości, wówczas aukcja trafia na listę aukcji planowanych, gdzie oczekuje na rozpoczęcie. W momencie rozpoczęcia aukcji holenderskiej, uruchomione zostaje wsteczne odliczanie zegara, które trwa do momentu zakończenia aukcji. Czas zakończenia aukcji jest to planowy czas jej zakończenia i jednocześnie maksymalny czas trwania danej aukcji. Aukcja może się jednak zakończyć wcześniej w sytuacji gdy któryś z licytantów skorzysta z opcji Kup Teraz, przed czasem zakończenia aukcji, lub gdy któryś z licytantów złoży zlecenie z limitem na kwotę wyższą niż cena minimalna.

4. Rejestracja

Aby uzyskać dostęp do możliwości licytacji w aukcjach holenderskich, należy zarejestrować się w serwisie Clemens i zalogować się do serwisu. Przystąpienie do aukcji jest bezpłatne, nie jest wymagana akceptacja aukcjonera. Aby utworzyć konto użytkownika należy:

1. Wypełnić poprawnie formularz rejestracyjny.
2. Potwierdzić rejestrację oraz swój adres e-mail poprzez kliknięcie linka aktywacyjnego, który wysyłany jest na adres e-mail podany przez użytkownika podczas procesu rejestracji. W przypadku nieotrzymania odpowiedniego maila, należy sprawdzić folder SPAM w swojej skrzynce mailowej.
3. Zalogować się do serwisu przy użyciu danych podanych w formularzu rejestracyjnym. Obsługa licytacji możliwa będzie dopiero wtedy.

5. Zlecenie z limitem

Limit (ang. absentee bid) – inaczej: zlecenie licytacji z limitem ceny – to zlecenie przez licytanta automatycznej licytacji danego obiektu na aukcji pod jego nieobecność, obsługiwane w jego imieniu przez system aukcyjny. Kwota limitu to maksymalna kwota, jaką licytant jest skłonny zapłacić za dany obiekt. Zlecenie z limitem składa się na stronie aukcji w oknie, które pojawia się po nadciśnieniu przycisku „Złóż limit”. Oprogramowanie platformy Clemens, tzw. „automatyczny agent”, samoczynnie złoży ofertę zakupu w imieniu licytanta w momencie, gdy cena aktualna przedmiotu w tej aukcji zrówna się z wysokością limitu, pod warunkiem że w tym momencie aukcja jest nadal aktywna. W momencie złożenia ofekrty przez „automatycznego agenta” aukcja zostaje zakończona, a licytant, który złożył to zlecenie z limitem, zostaje zwycięzcą aukcji.

Mechanizm ten ma z założenia zwolnić licytantów z potrzeby ciągłego śledzenia przebiegu aukcji holenderskiej, która jest rozciągnięta w czasie. Limit jest tajny – nie jest ujawniany ani aukcjonerowi, ani innym licytantom. Limit można wycofać lub zmienić podczas trwania aukcji do momentu zrównania się ceny w aukcji z wysokością limitu. W aukcjach holenderskich kwota limitu zawsze jest wykorzystana do maksimum. W przypadku licytacji z widoczną ceną minimalną, wysokość limitu musi być równa lub mniejsza od ceny aktualnej i jednocześnie równa lub większa od ceny minimalnej. W przypadku licytacji z ukrytą ceną minimalną wysokość limitu musi być jedynie równa lub mniejsza od ceny aktualnej. W przypadku złożenia w danej aukcji dwóch lub więcej zleceń z limitem na taką samą kwotę, wygrywa licytant, który złożył zlecenie z limitem jako pierwszy.

6. Przebieg aukcji

Do aukcji można przystąpić w każdej chwili w czasie jej trwania. Od momentu rozpoczęcia aukcji cena wywoławcza jest automatycznie i sukcesywnie obniżana, o każdej pełnej godzinie, bez względu na porę dnia. Postąpienie, o jakie obniżana jest cena wywoławcza, jest wyliczane indywidualnie dla danej aukcji przez system aukcyjny i jest ono równe i proporcjonalne przez cały okres jej trwania. Wielkość postąpienia jest wyliczana w momencie uruchomienia aukcji przez automatyczny algorytm, który bierze pod uwagę różnicę pomiędzy ceną wywoławczą a ceną minimalną oraz czas trwania danej aukcji. Czym wyższa jest różnica pomiędzy cena wywoławczą a minimalną i czym krótszy jest czas trwania aukcji, tym postąpienie jest większe.

Zalogowany licytant, który jako pierwszy zdecyduje się skorzystać z opcji Kup Teraz, staje się nabywcą przedmiotu za cenę aktualną i w tym momencie aukcja zostaje zakończona, a inni licytanci nie mają już wówczas możliwości zakupu ani złożenia oferty. W czasie trwania aukcji każdy licytant ma również możliwość złożenia zlecenia z limitem ceny. W przypadku aukcji holenderskich należy mieć na uwadze fakt, że czekanie do czasu zakończenia aukcji, kiedy cena będzie najniższa, związane jest z ryzykiem, że inny licytant może nas ubiec w zakupie. Ponadto należy pamiętać, że z reguły, gdy cena przedmiotu jest obniżana, to z upływem czasu, cieszy się on coraz to większym zainteresowaniem ze strony licytantów.

7. Aukcja złotówkowa

Aukcja złotówkowa w Clemens - to szczególny rodzaj aukcji holenderskiej online, w której cena minimalna wynosi 1 zł. Jeżeli aukcjoner zdecyduje się wystawić dany towar na aukcje złotówkową, wówczas istnieje możliwość jego zakupu nawet za cenę 1 zł, pod warunkiem, że nikt inny wcześniej nie skorzysta z opcji Kup Teraz lub nie złoży zlecenia z wyższym limitem.

8. Przykład aukcji

Poniższy przykład opisuje jak w praktyce wygląda aukcja holenderska online w Clemens.

W Clemens trwa aukcja holenderska online obrazu Jerzego Kossaka pt. „Odwrót Napoleona spod Moskwy”. Aukcja odbywa się w zakresie cenowym od 12000 zł (cena wywoławcza) do 7000 zł (cena minimalna). Zgodnie z wyliczonym przez algorytm aukcyjny postąpieniem dla tej aukcji, cena obrazu obniża się o każdej pełnej godzinie o kwotę 3,47 zł. Jest trzydziesty dzień od momentu rozpoczęcia aukcji i aktualna cena wynosi 9500 zł. Na stronie aukcji pojawia się mniej więcej w tym samym czasie dwóch licytantów, jeden z Wrocławia, a drugi z Łodzi. Według waluacji licytanta z Wrocławia obraz ten wart jest 9000 zł. Z informacji podanych na stronie aukcji (kalendarz aukcji) wynika, że obraz osiągnie tą cenę za sześć dni. Licytant z Wrocławia postanawia więc poczekać i wrócić na stronę aukcji za sześć dni, aby kupić ten obraz za kwotę 9000 zł. Licytant z Wrocławia nie wie jednak o tym, że w tym czasie, tą samą aukcje obserwuje licytant z Łodzi. Według waluacji licytanta z Łodzi obraz wart jest 9500 zł, tak więc postanawia on kupić obraz w tym momencie poprzez skorzystanie z opcji Kup Teraz. Aukcja zostaje zakończona. Licytant z Wrocławia dowiaduje się w tym momencie, że ma konkurenta, ale jest już za późno, żeby ewentualnie skorygować swoją waluację i złożyć kontrofertę, ponieważ obraz został już sprzedany licytantowi z Łodzi.

9. Ilustracja zmiany ceny w akcji holenderskiej online

Poniższa ilustracja przedstawia, jak kształtuje się cena w aukcji holenderskiej, na przykładzie aukcji 24-godzinnej uruchomionej w samo południe. Załóżmy, że cenę wywoławczą określono w wysokości 1000 zł, a cenę minimalną – 540 zł. Wtedy cogodzinne postąpienie, o które będzie obniżana aktualna cena licytowanego przedmiotu, wyniesie 20 zł, gdyż będą w sumie 23 takie postąpienia w ciągu całego planowego czasu trwania tej aukcji, ponieważ cena obniżana jest w momencie zasygnalizowania przez zegar wybicia pełnej godziny. Wobec tego licytant, który wyświetliłby stronę aukcji przedmiotu o godzinie 18:15, zobaczyłby aktualną cenę na poziomie 880 zł.

 

 

10. Terminologia i zasady obowiązujące w aukcjach holenderskich w Clemens

Aukcja złotówkowa	Jest to szczególny rodzaj aukcji holenderskiej, w której cena minimalna wynosi 1 zł.
Cena aktualna	Jest to cena przedmiotu w danym momencie aukcji holenderskiej.
Cena minimalna	Jest to cena, którą przedmiot posiada w momencie planowanego, automatycznego zakończenia aukcji (tzw. czas zakończenia aukcji). Cena minimalna jest to najniższa cena, za którą aukcjoner zgadza się sprzedać dany obiekt. Cena minimalna może być ukryta lub widoczna w czasie trwania aukcji, decyzja w tej kwestii należy do aukcjonera.
Cena wywoławcza	Jest to cena (z reguły stosunkowo wysoka), od której rozpoczyna się aukcja holenderska. Cenę wywoławczą ustala aukcjoner, biorąc pod uwagę głównie wycenę i estymację dla danego przedmiotu. Cena ta jest znana licytantom i jest obniżana o każdej pełnej godzinie w czasie trwania aukcji.
Czas rozpoczęcia aukcji	Jest to moment, w którym rozpoczyna się aukcja. Może być on określony w przyszłości. Aukcja nie musi rozpoczynać się o pełnej godzinie. Czas rozpoczęcia jest znany wszystkim licytantom.
Czas trwania aukcji	Aukcja nie może trwać krócej niż jedną dobę i dłużej niż 62 dni.
Czas zakończenia aukcji	Jest to planowy moment zakończenia danej aukcji. Aukcja nie musi kończyć się o pełnej godzinie. Czas zakończenia może być znany licytantom lub może zostać ukryty – decyzja w tej sprawie należy do aukcjonera. Aukcja może się zakończyć przed tym czasem, w przypadku gdy któryś z licytantów kupi przedmiot za cenę wyższą niż cena minimalna.
Licytacja	Licytacja w aukcji możliwa jest tylko i wyłącznie za pomocą internetowej platformy Clemens lub aplikacji mobilnych Clemens.
Limit	Limit – inaczej zlecenie licytacji z limitem ceny – jest to zlecenie przez licytanta automatycznej licytacji danego obiektu na aukcji pod jego nieobecność, obsługiwane w jego imieniu przez system aukcyjny. Kwota limitu to maksymalna kwota, jaką licytant jest skłonny zapłacić za dany obiekt. Oprogramowanie platformy Clemens, tzw. "automatyczny agent", samoczynnie złoży limit w imieniu licytanta, w momencie gdy cena aktualna przedmiotu w tej aukcji zrówna się z wysokością limitu, pod warunkiem, że w tym momencie aukcja jest nadal aktywna.
Nabywca	Pierwszy licytant, który kupi obiekt poprzez opcję „Kup teraz”, lub licytant, który złożył najwyższe zlecenie z limitem.
Postąpienie	Postąpienie, o jakie obniżana jest cena wywoławcza co godzinę, jest wyliczane indywidualnie dla danej aukcji przez system aukcyjny i jest ono równe i proporcjonalne przez cały czas jej trwania. Wielkość postąpienia jest wyliczana w momencie uruchomienia aukcji na podstawie algorytmu, który bierze pod uwagę różnice pomiędzy ceną wywoławczą a ceną minimalną oraz czas trwania danej aukcji.
Prowizje i opłaty	Cena w aukcji powinna być kwotą brutto i zawierać w sobie wszystkie opłaty i prowizje aukcjonera poza ewentualnymi kosztami przesyłki. Serwis Clemens nie pobiera żadnych prowizji ani opłat od kupujących.

VI. Porównanie różnych technik aukcyjnych

Aukcja angielska

Aukcja angielska (zwana też aukcją tradycyjną lub klasyczną) polega na stopniowym podnoszeniu ceny wystawionego na sprzedaż przedmiotu. Do ceny wyjściowej, tzw. „wywoławczej”, dodawana jest wielkość postąpienia, aż do momentu ustalenia ceny młotkowej (ang. hummer price). W ten sposób licytowany obiekt trafia do tego licytanta, który złoży najwyższą ofertę cenową, to znaczy taką, na którą nie będzie odpowiedzi ze strony innych licytantów. Cechą techniki angielskiej jest fakt stopniowego uzyskiwania informacji przez jej uczestników. Każdy z licytantów ma możliwość kontrolowania poziomu aktualnie licytowanej ceny. Ponadto stawki, przy których wycofują się konkurenci, odzwierciedlają ich waluację obiektu. Termin waluacja (ang. valuation) oznacza maksymalną cenę, którą licytant skłonny jest zapłacić za obiekt. Wobec tego uczestnicy aukcji tradycyjnej mogą zmieniać (podnosić) wysokość swoich ofert cenowych, czyli przelicytowywać konkurentów.[3]

Aukcja holenderska

Aukcja holenderska przebiega według schematu obniżania ceny. Rozpoczyna się ona od ceny wywoławczej, która jest następnie sukcesywnie obniżana do chwili zaofiarowania ze strony pierwszego licytanta, kiedy to umowa dochodzi do skutku. W takim przypadku przyjmuje się zwykle, że ofertę składa organizator aukcji (aukcjoner), a przyjmuje ją pierwszy licytant, który się zgłosi. Ponieważ w ten sposób dochodzi do zawarcia umowy, nie ma potrzeby dokonywania dodatkowego przybicia. Aukcje holenderskie są więc aukcjami odwrotnymi do aukcji klasycznych – angielskich. Aukcję angielską wygrywa licytant, który wylicytuje cenę najwyższą. Aukcję holenderską wygrywa licytant, który jako pierwszy zdecyduje się zakupić dany towar. Technika angielska i technika holenderska stanowią przykłady otwartej formy licytacji (techniki otwarte).

Zarówno w przypadku techniki angielskiej jak i holenderskiej licytanci uzyskują informacje dotyczące poziomu aktualnie licytowanej ceny. Uczestnicy tej pierwszej kontrolują kolejno wywoływane coraz wyższe oferty cenowe, a ponadto mają oni możliwość zmiany (na wyższe) złożonych uprzednio ofert własnych poprzez przelicytowanie ofert konkurentów. W trakcie licytacji pojawiają się nowe informacje dotyczące wysokości ofert cenowych konkurentów. W przypadku stosowania techniki holenderskiej nabywcą przedmiotu zostaje licytant, która zdecyduje się na zgłoszenie chęci zakupu przy określonym poziomie ceny. Technika holenderska odbiera zatem możliwość zmiany swojej oferty cenowej, a także możliwość „przebijania” konkurentów. W warunkach braku napływu nowych informacji na temat wysokości ofert konkurentów, problemem licytanta pozostaje wybór momentu zgłoszenia własnej oferty. W odróżnieniu od aukcji angielskich w przypadku aukcji holenderskiej w trakcie licytacji nie jest ujawniana żadna informacja dotycząca waluacji konkurentów, a gdy się już pojawia (pierwsza osoba zgłasza chęć zakupu) – jest za późno na złożenie oferty, ponieważ aukcja jest już zakończona.[3]

W ekonomii zwraca się również uwagę, że licytanci w aukcji holenderskiej pozostają pod taką samą, a może nawet silniejszą, presją konkurencji niż w aukcji angielskiej, zwłaszcza że zdeterminowany licytant może przecenić konkurentów. W przypadku aukcji holenderskiej prowadzonej przez Internet licytanci dodatkowo nie wiedzą, kto poza nimi jeszcze śledzi jej przebieg.

Aukcja pierwszej ceny

Aukcja pierwszej ceny (ang. first-price sealed-bid auction) to zamknięta technika aukcyjna, w której oferty cenowe nie są podawane do wiadomości publicznej. Polega ona na tym, że każdy z licytantów wysyła aukcjonerowi w zamkniętej kopercie swoją ofertę cenową (ang. bid), nieznaną innym licytantom. Aukcjoner otwiera wszystkie koperty, po czym przyznaje obiekt licytantowi, który złożył ofertę najwyższą. W teorii aukcji podkreśla się, że aukcja pierwszej ceny i aukcja holenderska są ekwiwalentne strategicznie – w obu musimy niejako „w ciemno” zaproponować, ile jesteśmy skłonni zapłacić. W teorii oznacza to, że licytanci o tych samych waluacjach powinni realizować w nich te same strategie i osiągać te same wyniki.

Aukcja drugiej ceny (System Vickreya)

Aukcja Vickreya to zamknięta technika aukcyjna polegająca na złożeniu przez zainteresowanych nabyciem danego obiektu ofert cenowych. Obiekt nabywa osoba, która zaproponowała najwyższa cenę, lecz cena ta nie jest ceną zawartej transakcji. Kupujący płaci tylko tyle, ile zaoferował jego najbliższy cenowo konkurent. W przypadku aukcji Vickreya oferowane kwoty są niewidoczne dla innych kupujących, co stwarza motywację do składania jednorazowo oferty o wysokości od razu równej maksymalnej cenie, jaką kupujący jest skłonny zapłacić za licytowany przedmiot. Tego typu aukcja nie ma więc charakteru iteracyjnego, gdyż nie ma powodu zmieniania raz złożonych ofert. Po zamknięciu okresu składania ofert rozstrzygnięcie aukcji następuje natychmiast, bez oczekiwania na dalsze podnoszenie ceny przez kupujących. Nie jest to jednak mechanizm aukcyjny często stosowany i powszechnie akceptowany przez ludzi ze względu na jego różnorodne ograniczenia związane między innymi z koniecznością zaufania sprzedawcy lub podmiotowi prowadzącemu licytację. Kupujący nie znają bowiem kwot oferowanych przez innych uczestników, co stwarza sprzedającemu okazję do zawyżenia drugiej w kolejności oferty, a tym samym ostatecznej ceny sprzedaży.

Aukcja internetowa (Aukcja online)

Popularne serwisy aukcyjne w Internecie, takie jak np. eBay, posługują się mechanizmem aukcji, który jest swoistą hybrydą tradycyjnej aukcji angielskiej oraz aukcji Vickreya. Czas aukcji jest ściśle określony. Podczas licytacji aktualna cena jest stale widoczna, choć nie musi ona odpowiadać największej oferowanej cenie zakupu. Oferty kupujących pozostają niewidoczne, a publikowana cena jest równa drugiej w kolejności oferowanej kwocie powiększonej o automatycznie wyznaczoną kwotę postąpienia. Ceną w chwili przybicia jest więc nieco powiększona druga w kolejności oferta, natomiast zwycięzcą jest kupujący, który złożył najwyższą ofertę.

Do obsługi tego typu aukcji konieczny jest odpowiedni system automatycznej licytacji, wbudowany w serwis, którego parametry pracy są ustalone odgórnie i nie podlegają negocjowaniu ani zmianie zarówno przez sprzedających, jak i kupujących. System ten między innymi dyktuje kwoty postąpienia na podstawie stosownej tabeli i podnosi aktualną cenę, informując użytkowników, czy ich oferta uzyskała przewagę, czy została przelicytowana automatycznie już w momencie jej składania. W iteracyjnej procedurze licytowania w serwisie internetowym upływ czasu ma istotne znaczenie, gdyż z jednej strony obserwacja zmian ceny pozwala wnioskować o oczekiwaniach i zamiarach kupujących, z drugiej strony w ostatnich chwilach aukcji daje możliwość wykonania posunięć, na które inni uczestnicy licytacji nie będą już mieli czasu zareagować. Jest to skutek uboczny takiego mechanizmu, który dotyka zwłaszcza użytkowników korzystających z łączy o mniejszej przepustowości lub mniej sprawnych w posługiwaniu się komputerem.[5]

Porównanie otwartych technik aukcyjnych

	Aukcja holenderska w Clemens	Aukcja angielska (aukcja na żywo)	Aukcja internetowa (aukcja online)
Cena	Jest obniżana automatycznie co godzinę w czasie trwania aukcji.	Jest podwyższana w czasie trwania aukcji pod warunkiem, że pojawiają się oferty.	Jest podwyższana w czasie trwania aukcji pod warunkiem, że pojawiają się oferty.
Cena minimalna	Jest równa cenie, którą przedmiot posiada w chwili planowanego zakończeniem aukcji. Cena ta może być widoczna lub ukryta w czasie trwania aukcji.	Nie zawsze jest stosowana. Ewentualna cena minimalna nie jest ujawniana licytantom. Wartość ceny minimalnej zazwyczaj zawiera się w przedziale między ceną wywoławczą a dolną granicą estymacji.	Nie zawsze jest stosowana. Ewentualna cena minimalna nie jest ujawniana licytantom.
Cena wywoławcza	Relatywnie wysoka, jest obniżana przez system aukcyjny zgodnie z przyjętym postąpieniem ceny dla danej aukcji.	Relatywnie niska, jest podwyższana przez aukcjonera zgodnie z przyjętą tabelą postąpień dla danej aukcji.	Relatywnie niska, jest podwyższana automatycznie przez system aukcyjny zgodnie z odgórnie przyjętą tabelą postąpień stałą dla wszystkich aukcji.
Czas trwania aukcji	Czas trwania aukcji jest ściśle określony. Aukcja może się zakończyć przed czasem, w przypadku gdy któryś z licytantów kupi przedmiot za cenę wyższą niż cena minimalna.	Czas trwania aukcji nie jest ściśle określony. Termin rozpoczęcie licytacji na żywo jest znany, ale dokładny termin zakończenia aukcji nie jest znany, ponieważ zależy on od przebiegu aukcji.	Czas trwania aukcji jest ściśle określony. Aukcja nie może się zakończyć przed czasem.
Liczba obiektów	Aukcja obejmuje pojedynczy obiekt.	Aukcja obejmuje zbiór większej liczby obiektów, przy czym każdy obiekt licytowany jest oddzielnie.	Aukcja obejmuje pojedynczy obiekt lub ewentualnie partie towaru.
Jak można licytować	Tylko przez Internet.	Na sali aukcyjnej, telefonicznie, korespondencyjnie, przez Internet	Tylko przez Internet.
Limit	Kwota limitu zawsze jest wykorzystana do maksimum.	Kwota limitu nie zawsze jest wykorzystana do maksimum, ponieważ licytacja może zakończyć się na niższym poziomie cenowym.	Kwota limitu nie zawsze jest wykorzystana do maksimum, ponieważ licytacja może zakończyć się na niższym poziomie cenowym.
Miejsce aukcji	Internet – aukcja odbywa się w sposób automatyczny.	Sala aukcyjna – aukcję prowadzi tzw. „aukcjoner”.	Internet – aukcja odbywa się w sposób automatyczny.
Nabywca	Pierwszy licytant, który zgłosił chęć zakupu, lub licytant, który złożył najwyższe zlecenie z limitem.	Licytant, który złożył najwyższą ofertę lub zlecenie z limitem w czasie trwania aukcji.	Licytant, który złożył najwyższą ofertę w czasie trwania aukcji.
Pojedynczy licytant	Gdy do aukcji przystąpi tylko jedna osoba, licytacja może zakończyć się na poziomie wyższym niż cena minimalna.	Gdy do aukcji przystąpi tylko jedna osoba, licytacja zakończy się na poziomie ceny wywoławczej lub minimalnej.	Gdy do aukcji przystąpi tylko jedna osoba, licytacja zakończy się na poziomie ceny wywoławczej lub minimalnej.
Postąpienie	Kwota o jaką obniżana jest cena wywoławcza co godzinę, jest ustalana indywidualnie dla danej aukcji i jest równa przez cały czas jej trwania.	Kwota o którą zwiększa się stawka w licytacji, jest ustalana z góry dla danej aukcji i jest podana w regulaminie aukcji w tabeli postąpień.	Cena jest równa drugiej w kolejności oferowanej kwocie powiększonej o automatycznie wyznaczoną kwotę postąpienia.
Prowizje i opłaty	Do wylicytowanej kwoty nie są doliczone żadne prowizje ani opłaty, poza ewentualnymi kosztami przesyłki.	Do wylicytowanej kwoty doliczana jest opłata organizacyjna (tzw. premium) oraz ewentualne inne opłaty, wynikające z oznaczeń́ katalogowych obiektu.	Do wylicytowanej kwoty nie są doliczone żadne prowizje ani opłaty, poza ewentualnymi kosztami przesyłki.
Waluacja	Licytant podczas aukcji nie uzyskuje informacji o waluacji konkurentów.	Licytant podczas aukcji uzyskuje informacje o waluacji konkurentów.	Licytant podczas aukcji uzyskuje informacje o waluacji konkurentów.

 

 

Szczegółowe informacje na temat obsługi systemu aukcyjnego Clemens znajdują się na stronie Pomoc.